[Texto en castellano debajo]

A brutalidade, a sucidade e a podremia, simbólica e literal, están arredor dos personaxes de Intemperie, pegadas a eles. Javi Rey, na súa adaptación gráfica, consegue trasladar fielmente a (magnífica) novela homónima de Jesús Carrasco, todo un éxito internacional publicado en España por Seix Barral en 2012 e que nada ten que ver cun bestseller típico. Porén, a través dun estilo visual que en máis dunha ocasión trae á cabeza o de François Boucq (co seu gusto polos personaxes desgairados e feístas que nos sitúan nun certo realismo sucio), e cun protagonista cuxa cara tamén relembra dalgunha forma os nenos do Paracuellos de Carlos Giménez, Rey fai que a expresión gráfica de toda a crueza contida na narración orixinal non acabe por afogar o lector: a escrita dunha novela ofrece ao lector, como é habitual, todo tipo de información acerca de motivacións dos personaxes e de todo tipo de elementos postos en escena, mais a súa conversión a imaxe pode chegar a resultar «demasiado gráfica» e difícil de dixerir, e mesmo anular o conxunto da historia na percepción do lector ou do espectador. Javi Rey logra evitar isto, ao tempo que conserva a fidelidade á atafegante rudeza orixinal.

A novela Intemperie, como —creo que acertadamente— indican os textos promocionais da editorial, podería ser un cruzamento entre Miguel Delibes e Cormac McCarthy. Nalgún lugar da meseta castelá, nalgún momento indeterminado durante unha seca extrema e interminable que acabou por despoboar aldeas e vilas enteiras, un neno foxe da súa casa, do mundo hostil dos adultos, e na súa fuxida pola chaira case desértica, que representa un obstáculo máis grande do que nunca podería pensar para a súa fuga, encóntrase cun vello cabreiro que resultará ser, dalgún xeito, a figura adulta do mentor que non chegara a coñecer.

Javi Rey enfróntase como adaptador a un problema semellante ao que tiveron Karasik e Mazzucchelli ao versionar a Auster: facer uso de extractos literais dos textos da novela (naquel caso por petición de Auster; neste caso intúo que por iniciativa propia), e conseguir que o resultado acabe sendo algo máis que unha simple ilustración do texto orixinal con viñetas. Naquela Cidade de cristal, referencia xa no campo da novela gráfica como adaptación dunha novela de autor consagrado, había ademais unha certa necesidade de «dar o dó de peito» para resistir os prexuízos existentes fronte aos cómics á hora de medirse nun «ti a ti» coa literatura escrita, e talvez por iso o resultado foi notable mais, se se me permite, un chisco frío e artificial, demasiado dedicado a demostrar as posibilidades do medio, ata o punto de deixar demasiado á vista as costuras da adaptación. Pola contra, iso non ocorre coa versión de Intemperie: Rey emprega extractos do texto orixinal para dar un lixeirísimo toque de narración non visual, pero o groso da historia é pura narrativa gráfica, sen alardes nin exhibicionismos, pero moi reflexionada e efectiva, con solucións moi ambiciosas detrás da súa aparente sinxeleza, e consegue transfundir o tempo da novela na súa adaptación, e captar o espírito de todos e cada un dos personaxes de forma realmente maxistral. A introdución de breves labaradas de fantasía (os momentos oníricos, a visión monstruosa do personaxe do alguacil) traduce a imaxe as percepcións do protagonista, e o emprego da posta en páxina, o simbolismo, o uso expresivo das cores e certas licenzas estruturais con respecto ao orixinal acaban por facer unha obra persoal, que é de autor aínda sendo unha adaptación doutra obra de autor. En resumidas contas, todo un exemplo de adaptación con personalidade propia, o que a fai valiosa por si soa, sen dependencia da novela orixinal.

Javi Rey (baseado na novela de Jesús Carrasco): Intemperie. Barcelona: Planeta Cómic, 2016. 152 pp., cor, 25 euros.

[texto en castellano]La brutalidad, la suciedad y la podredumbre, simbólica y literal, están alrededor de los personajes de Intemperie, pegadas a ellos. Javi Rey, en su adaptación gráfica, consigue trasladar fielmente la (magnífica) novela homónima de Jesús Carrasco, todo un éxito internacional publicado en España por Seix Barral en 2012 y que nada tiene que ver con un bestseller al uso. Sin embargo, a través de un estilo visual que en más de una ocasión trae a la cabeza el de François Boucq (con su gusto por los personajes desgarbados y feístas que nos sitúan en un cierto realismo sucio), y con un protagonista cuya cara también recuerda de alguna forma a los niños del Paracuellos de Carlos Giménez, Rey hace que la expresión gráfica de toda la crudeza contenida en la narración original no acabe por ahogar al lector: la escritura de una novela ofrece al lector, como es habitual, todo tipo de información acerca de motivaciones de los personajes y de todo tipo de elementos puestos en escena, pero su conversión a imagen puede llegar a resultar «demasiado gráfica» y difícil de digerir, e incluso anular el conjunto de la historia en la percepción del lector o del espectador. Javi Rey logra evitar esto, al tiempo que conserva la fidelidad a la asfixiante rudeza original.

La novela Intemperie, como —creo que acertadamente— indican los textos promocionales de la editorial, podría ser un cruce entre Miguel Delibes y Cormac McCarthy. En algún lugar de la meseta castellana, en algún momento indeterminado durante una sequía extrema e interminable que ha acabado por despoblar aldeas y pueblos enteros, un niño huye de su casa, del mundo hostil de los adultos, y en su huida por la llanura casi desértica, que representa un obstáculo más grande de lo que nunca podría haber pensado para su fuga, se encuentra con un viejo cabrero que resultará ser, de algún modo, la figura adulta del mentor que no había llegado a conocer.

Javi Rey se enfrenta como adaptador a un problema semejante al que tuvieron Karasik y Mazzucchelli al versionar a Auster: hacer uso de extractos literales de los textos de la novela (en aquel caso por petición de Auster; en este caso intuyo que por iniciativa propia), y conseguir que el resultado acabe siendo algo más que una simple ilustración del texto original con viñetas. En aquella Ciudad de cristal, referencia ya en el campo de la novela gráfica como adaptación de una novela de autor consagrado, había además una cierta necesidad de «dar el do de pecho» para resistir los prejuicios existentes frente a los cómics a la hora de medirse en un «tú a tú» con la literatura escrita, y tal vez por eso el resultado fue notable pero, si se me permite, un poco frío y artificial, demasiado dedicado a demostrar las posibilidades del medio, hasta el punto de dejar demasiado a la vista las costuras de la adaptación. Por el contrario, eso no ocurre con la versión de Intemperie: Rey emplea extractos del texto original para dar un ligerísimo toque de narración no visual, pero el grueso de la historia es pura narrativa gráfica, sin alardes ni exhibicionismos, pero muy reflexionada y efectiva, con soluciones muy ambiciosas detrás de su aparente sencillez, y consigue transfundir el tempo de la novela en su adaptación, y captar el espíritu de todos y cada uno de los personajes de forma realmente magistral. La introducción de breves fogonazos de fantasía (los momentos oníricos, la visión monstruosa del personaje del alguacil) traduce a imagen las percepciones del protagonista, y el empleo de la puesta en página, el simbolismo, el uso expresivo de los colores y ciertas licencias estructurales con respecto al original acaban por hacer una obra personal, que es de autor aun siendo una adaptación de otra obra de autor. En resumidas cuentas, todo un ejemplo de adaptación con personalidad propia, lo que la hace valiosa por sí sola, sin dependencia de la novela original.

Javi Rey (basado en la novela de Jesús Carrasco): Intemperie. Barcelona: Planeta Cómic, 2016. 152 pp., color, 25 euros.

Leave A Comment

Comparte este artigo!